Opmaat voor een lijstje

Wanneer mij wordt gevraagd om een lijst der lijsten te maken, zie ik direct beelden voor me van zelfverzekerde filmnerds die de eerste tien films van Yasujiro Ozu in vloeiend Japans in de juiste, chronologische volgorde zetten. Mij werd ooit in de voorronde van een nationale filmquiz gevraagd wie de regisseur is van Tetsuo II. Ik mompelde nog de ondertitel van de film "Ah, the body hammer" om in ieder geval nog die kennis ten toon te spreiden. Jammer genoeg was het antwoord simpel, want beide Tetsuo's zijn van dezelfde hand, namelijk die van Shinya Tsukamoto.

Lijstjes zijn als voorrondes: eigenlijk is het alleen een kwestie van kennisverspreiding. Arrogantie loont mits je feilloos bent. Hoe veel wreder is het bijvoorbeeld als je niet alleen weet dat cameraman Roger Deakins geen enkele keer een Oscar heeft gewonnen van de vijf keer dat hij genomineerd was (dus noch voor 'Fargo', 'Kundun', 'O Brother, Where Art Thou?', 'The Man Who Wasn't There' als 'The Shawshank Redemption'), maar ook terloops memoreert dat collega-cameraman Conrad L. Hall voor twee films van dezelfde regisseur een Oscar ontving ('American Beauty' en 'Road to Perdition' van Sam Mendes).

Het is vaak pas opzienbarend als je bij je gehoor geen aha-erlebnis weet te bewerkstelligen, maar pure verbazing, en dat gaat evenzo op voor filmlijstjes. Toen Filmkrant & Schokkend Nieuws recensent Mike Lebbing in een stuk over een spaghetti western DVD-box schreef over de drie Sergio's, ben ik direct IMDb gaan checken om die andere twee op te gaan zoeken. Sergio Leone was de enige Italiaanse Sergio die mij iets zei, maar er zijn er drie om rekening mee te houden: Leone, Corbucci & Sollima.

Nu heeft natuurlijk iedereen zo zijn eigen kennis-niche, en dat geldt zeker ook voor filmrecensenten. Wie fijntjes de hele geschiedenis van de italo western & giallo uit de doeken weet te doen, kan misschien geen zinnige uitspraak doen over de Neue Deutsche Welle van Fassbinder, Wenders & Schlöndorff. Feitenkennistentoonspreiding is meestal een aangelegenheid op de vierkante millimeter. Toch is dat jammer. Van alles een beetje is namelijk nooit echt aantrekkelijk of aan te raden, want dan kun je met iedereen meepraten maar nooit echt uitstralen.

Voor mijzelf heb ik het volgende systeem bedacht om zoveel mogelijk van alles te zien, en daarbij niet alleen mijn filmkennis te blijven actualiseren, maar ook blijf verdiepen: voor Filmfocus kijk ik zoveel mogelijk retrospectieven van klassiekers en nieuw werk van favoriete regisseurs, op Internet bestel ik cultfilms die je bijna nergens kunt vinden, in filmhuis, bioscoop & videotheek kijk ik alles wat ik niet mag missen en in Rotterdam kijk ik sinds twee jaar dik dertig films puur op de gok om de actualiteit van de filmproduktie bij te houden. Meer dan de helft wordt daarvan niet uitgebracht, en da's soms maar goed ook, maar soms zit er ineens een prachtige film tussen.

En dat alles om niet met mijn bek vol tanden te staan als mij om een lijstje wordt gevraagd. In mijn Filmfocus Dossier kun je zien welke films en acteurs ik noemde toen het me vorige week werd gevraagd. Nu ga ik me maar eens bezinnen op wat meer niche-gerichte toptienrijtjes. Misschien mijn persoonlijke top tien van films waarin de lijkschouwer een sandwich zit te vreten terwijl 'ie met een corps bezig is, of een top tien van de meest teleurstellende films van Gus van Sant. Ofzoiets. Je weet toch?